Với dòng sông Hương và những di sản văn hóa của các triều đại phong kiến, Huế xứng đáng là một trong những thành phố được nhắc đến nhiều nhất trong văn học và âm nhạc của Việt Nam. Thành phố hiện sở hữu hai danh hiệu UNESCO của Việt Nam trong đó nổi bật là Nhã nhạc Cung đình Huế. Hãy cùng với Tico Travel tìm hiểu về loại hình nghệ thuật đặc sắc này nhé.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Top 20 resort Huế đẹp sang trọng gần trung tâm thành phố
Top 20 villa Huế chuẩn 3-4-5 sao tầm nhìn đẹp
1. Giới thiệu về Nhã nhạc Cung đình Huế
1.1. Lịch sử Nhã nhạc Cung đình Huế
Theo ghi chép, Nhã nhạc Cung đình Huế đã bắt đầu xuất hiện từ thế 13 nhưng vẫn còn mờ nhạt và chưa được nhiều người biết đến. Vào thời nhà Hồ (1400-1407) nhưng do nhà Hồ chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn nên Nhã nhạc Cung đình Huế cũng nhanh chóng rơi vào quên lãng.
Đến năm 1427, khi Lê Lợi đánh tan quân Minh xâm lược, giải phóng đất nước thì Nhã nhạc Cung đình Huế bắt đầu phát triển dưới thời vua Lê Thánh Tông (1460-1497) và đạt đến đỉnh cao dưới triều Nguyễn (1802-1945). Nhã nhạc Cung đình Huế chính thức được hình thành cùng với sự nổi lên của triều Nguyễn vào đầu thế kỷ 19 (1802 – 1945).
Đến triều Nguyễn, các vua chúa mới đưa loại hình âm nhạc đó trở lại vị trí chính thống của nó. Nhã nhạc cung đình đã có thời hoàng kim và được đặt tên theo kinh đô nhà Nguyễn: Nhã nhạc cung đình Huế. Vào khoảng năm 1947-1948, bà Từ Cung (thân mẫu vua Bảo Đại, vợ vua Khải Định) lại tập hợp một số nghệ nhân nhã nhạc cung đình, giúp duy trì một số thể loại Ca múa nhạc Cung đình Huế.
Người ta nói rằng vua Tự Đức, người trị vì từ năm 1848 đến năm 1883 sống một cuộc sống xa hoa thực sự của cung đình: trong mỗi bữa ăn, 50 đầu bếp chuẩn bị 50 món ăn phục vụ cho 50 người hầu và 50 nghệ sĩ chơi ca múa nhạc. Sau đó, bữa ăn Cung đình đã trở thành một kiểu nói chuyện đặc biệt trong đời sống văn hóa của Việt Nam.
Đến thế kỷ 20, khi triều Nguyễn và chiến tranh Việt Nam sụp đổ, nhã nhạc cung đình Huế dần mất đi tính phổ biến và thậm chí còn bị đe dọa nghiêm trọng đến sự tồn vong.
Những sự kiện chấn động Việt Nam trong thế kỷ XX – đặc biệt là sự sụp đổ của chế độ quân chủ và những thập kỷ chiến tranh – đã đe dọa nghiêm trọng đến sự tồn vong của Nhã nhạc Cung đình Huế.
Bị bãi bỏ chính quyền phong kiến, truyền thống âm nhạc này mất đi chức năng ban đầu của nó. Tuy nhiên, một số nhạc sĩ cung đình trước đây còn sống vẫn tiếp tục làm việc để giữ cho truyền thống tồn tại.
Ngày nay, với sự hỗ trợ của Chính phủ và cộng đồng địa phương, một số nhạc công già đang cố gắng phục hồi loại hình âm nhạc truyền thống này và truyền những kỹ năng của họ cho các thế hệ trẻ. Thậm chí, Nhã nhạc Cung đình Huế đang dần trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho việc lồng ghép văn hoá Việt Nam vào loại hình âm nhạc hiện đại.
Xem thêm: Địa điểm du lịch Huế không thể bỏ lỡ dành cho tín đồ xê dịch
1.2. Nét đặc sắc của Nhã nhạc Cung đình Huế
Nhã nhạc Cung đình Huế là một loại hình “âm nhạc bác học” nhằm tạo sự trang nghiêm cho các nghi thức và nghi lễ trong cung đình. Loại hình âm nhạc này phổ biến vào thời Nguyễn và trở thành một nét văn hóa rất đặc trưng của Việt Nam nói chung và của Huế nói riêng.
Với ý nghĩa “tao nhã”, âm nhạc cung đình Huế đề cập đến âm nhạc được biểu diễn trong các dịp lễ hàng năm như lễ, giỗ vùng cũng như các đám tang, đám tang hay tiệc chiêu đãi chính thức. Trong số các loại hình âm nhạc đa dạng, âm nhạc Cung đình là loại hình duy nhất mang phạm vi Quốc gia.
Vào thời nhà Nguyễn (1802-1945), Nhã nhạc được các hoàng đế dưới triều đại này coi đây là loại hình âm nhạc chính thức trong cung đình để phô trương quyền lực và tuổi thọ của mình.
Dưới sự nâng đỡ và coi trọng của các vị hoàng đến nên Nhã nhạc Cung đình Huế trở thành văn hoá quan trọng và được biểu diễn cho hơn 100 lễ hội diễn ra hàng năm tại vùng đất Cố Đô.
Đa dạng về nội dung bài nhạc, Nhã nhạc Cung đình Huế được coi là một loại hình giao tiếp, phương tiện thể hiện lòng thành kính đối với các bậc đế vương và thần thánh.
Nhã nhạc được biểu diễn với một số nhạc cụ và chỉ được trình diễn trong những dịp đặc biệt với các ca sĩ và vũ công chuyên nghiệp.
Trống đóng vai trò chính trong dàn nhạc và mỗi thành viên phải tập trung cao độ để thực hiện theo tất cả các giai đoạn của một nghi lễ lâu dài.
Với nhiều chủ đề khác nhau, Nhã nhạc Cung đình Huế được coi là một phương tiện giao tiếp để bày tỏ sự tôn kính đối với các vị thần và các vị vua.
So với các loại hình nghệ thuật khác, Nhã nhạc Cung đình Huế tự hào có giá trị nghệ thuật cao, trước hết là do triều đình có đủ quyền lực chính trị và tài chính để quy tụ những nhà soạn nhạc tài năng và những người chơi nhạc trong nước.
Được tạo điều kiện để rèn luyện, nâng cao kỹ năng biểu diễn, họ đã trở thành những nghệ sĩ chuyên nghiệp trong sáng tác và biểu diễn.
Đây là một hình thức biểu diễn nghệ thuật lâu đời từng được sử dụng trong âm nhạc chính thức của cung đình trong nhiều thế kỷ. Trải qua một lịch sử tồn tại lâu đời, Nhã nhạc Cung đình Huế đã trở thành một phần thiết yếu của Cố đô Huế cũng như văn hóa Việt Nam nói chung.
Bao gồm hai loại hình phụ: “Đại nhạc” và “Tiểu nhạc”. “Đại nhạc” đóng một vai trò quan trọng trong các nghi lễ tôn giáo (như nghi lễ cúng Nam Giao, nghi lễ cúng tế đàn xã tắc), lễ đăng quang, tang lễ,…
Loại hình này có một dàn nhạc quy mô lớn gồm khoảng 40 loại trống, trống và dây dụng cụ. “Tiểu nhạc” có quy mô nhỏ hơn và thường được biểu diễn trong các dịp giỗ chạp, chiêu đãi chính thức, tiệc cung đình,…
Nhạc công trong ban nhạc cung đình Huế có thể là nam hoặc nữ. Trong khi biểu diễn, họ phải mặc trang phục truyền thống và tập trung cao độ vào phần trình diễn của mình.
Sự thành công của màn trình diễn âm nhạc tinh tế đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của một loạt các nhạc cụ, từ các nhạc cụ dây như đàn tỳ bà, đàn nguyệt, đàn nhị đến các nhạc cụ hơi như kèn bầu, sáo trúc và chưa kể đến sự xuất hiện của một số nhạc cụ gõ, trống nhiều loại.
Ngoài việc là biểu tượng của một chế độ quân chủ hùng mạnh và lâu dài khi xuất hiện trong các sự kiện đặc biệt của hoàng gia như lễ đăng quang, tang lễ và chiêu đãi chính thức, Nhã nhạc Cung đình Huế còn là biểu tượng của văn hóa và truyền thống vì nó là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ hàng năm, bao gồm của các ngày lễ tôn giáo và các ngày kỷ niệm của đất nước.
Đi cùng với âm nhạc cung đình là nhiều điệu múa cung đình, cả hai đều được trình diễn với chủ đề thể hiện sự tôn kính đối với các vị Vua, Thần linh và cầu mong đất nước thịnh vượng.
Ngoài ra, Nhã nhạc Cung đình Huế phần nào nâng cao tính thống nhất và kết hợp của các nhạc cụ Việt Nam. Trong các loại hình âm nhạc truyền thống ở Việt Nam, chỉ có Nhã nhạc Cung đình Huế là xứng đáng mang tầm vóc quốc gia do sự tinh tế và trang nhã của nó.
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Huế chi tiết từ A – Z mới nhất
1.3. Nhã nhạc Cung đình Huế được UNESCO công nhận
Vào ngày 07 tháng 11 năm 2003, Nhã nhạc Cung đình Huế của dân tộc Việt Nam chính thức được UNESCO công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể” hay “Kiệt tác Di sản truyền khẩu và phi vật thể của nhân loại”.
Đồng thời, trong cùng ngày vinh danh ấy, ông Kiochiro Matsuura – Tổng Giám đốc UNESCO đã tuyên bố rằng Nhã nhạc của Việt Nam là 01 trong 28 kiệt tác văn hóa phi vật thể của nhân loại được truyền miệng cho các thế hệ khác và đây là di sản phi vật thể đầu tiên của Việt Nam được đưa vào danh sách này.
Đồng thời, đây là phần thưởng cho 10 năm chuẩn bị và phấn đấu không mệt mỏi của Trung ương, chính quyền địa phương và của Trung tâm Bảo tồn Di tích Thành cổ.
2. Xem biểu diễn Nhã nhạc cung đình Huế ở đâu?
Hiện nay, có 02 nơi tổ chức biểu diễn Nhã nhạc Cung đình Huế:
- Nhã nhạc Cung đình Huế trên sông Hương:
Nằm ngay trung tâm thành phố và cạnh bên chợ đêm Huế sầm uất nên Nhã nhạc Cung đình Huế trên sông Hương được khá nhiều du khách chọn lựa bởi sự thuận tiện và đồng thời còn được ngắm cầu Tràng Tiền nổi bật về đêm hay sông Hương nước chảy dịu hiền, thơ mộng.
- Nhà hát Duyệt Thị Đường:
Là nhà hát nổi tiếng và lâu đời nhất tại Huế khi được xây dựng đã hơn 200 năm dưới triều đình nhà Nguyễn. Chính vì vậy, khi du khách đến đây xem Nhã nhạc Cung đình Huế, bạn sẽ cảm nhận chân thật về một không gian diễn xướng cổ nhất tại Việt Nam và cũng từng là nơi biểu diễn Nhã nhạc Cung đình cho các vị vua chúa, quan thần triều đình ngày xưa xem.
3. Hướng dẫn di chuyển tới xem Nhã nhạc Cung đình Huế
- Di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy:
Đối với những du khách đam mê đi phượt, yêu thích sự tự do và không ngại đường xa vất vả thì có thể chọn lựa phương tiện này. Tuyến đường không quá phức tạp, du khách chỉ cần men theo tuyến quốc lộ 1A sẽ đến được Huế. Tuy nhiên, thời gian di chuyển sẽ rất dài từ khoảng 01 đến 02 ngày đấy nhé.
- Di chuyển bằng xe khách:
Huế ngày nay là điểm đến du lịch khá nổi tiếng, vì vậy mà xe khách đường dài cũng trở nên phổ biến hơn cho du khách nhưng với mức giá phải chăng. Từ Hà Nội, sẽ mất khoảng 13 tiếng để đến với Huế. Còn từ Thành phố Hồ Chí Minh sẽ mất khoảng 15 tiếng.
- Di chuyển bằng tàu hoả:
Một phương tiện tiếp theo mà du khách có thể cân nhắc chính là tàu hoả. Nhà ga tại Huế là một trong những nhà ga lớn nhất thuộc tuyến đường sắt Thống Nhất Bắc Nam.
Từ nhà ga Hà Nội sẽ có các chuyến tàu: SE1- khởi hành từ Hà Nội lúc 22:20 và tới Huế lúc 10:52, SE3 – khởi hành từ Hà Nội lúc 19:25 và đến Huế lúc 09:30, SE5 – khởi hành từ Hà Nội lúc 20: 10 và đến Huế lúc 09:42.
Từ nhà ga Sài Gòn thì có các chuyến: SE2 – khởi hành từ Sài Gòn lúc 21:55 và đến Huế lúc 16:19, SE4 – khởi hành từ Sài Gòn lúc 22:00 và đến Huế lúc 16:39 và SE22 – khởi hành từ Sài Gòn lúc 11:50 và đến Huế lúc 10:10.
- Di chuyển bằng máy bay:
Là phương tiện di chuyển nhanh nhất hiện nay nhưng mức giá vé sẽ tương đối cao, từ 1.500.000 – 2.500.000 VNĐ với 02 hàng hàng không: Vietjet Air và Vietnam Airlines. Đáp tại sân bay Phú Bài và du khách sẽ di chuyển thêm 40km để vào trung tâm thành phố Huế.
4. Giá vé xem biểu diễn Nhã nhạc Cung đình Huế
Xem biểu diễn Nhã nhạc Cung đình Huế trên sông Hương hay tại nhà hát Duyệt Thị Đường đều có mức giá bằng nhau là 100.000 VNĐ/ người. Tuy nhiên, 02 địa điểm sẽ có thời gian biểu diễn khác nhau:
- Trên sông Hương: 18:00, 19:00 hoặc 20:00
- Nhà hát Duyệt Thị Đường: 10:00 – 10:40 và 15:00 – 15:40
5. Lưu ý khi đi xem biểu diễn Nhã nhạc Cung đình Huế
Để được xem buổi biểu diễn một cách trọn vẹn nhất thì bạn cần lưu ý những điều sau:
Khung giờ biểu diễn là cố định nên hãy sắp xếp thời gian phù hợp và đến đúng giờ để không bỏ lỡ bất cứ phút giây nào nhé.
Tránh gây ra tiếng ồn làm ảnh hưởng đến chất lượng buổi biểu diễn cũng như những người xung quanh nhé.
Xem thêm: Quán cafe đẹp ở Huế – địa chỉ check-in cho hội “sống ảo
6. Một số khách sạn gần điểm xem biểu diễn Nhã nhạc Cung đình Huế
6.1. Khách sạn Silk Path Huế
Nằm ngay tại trung tâm thành phố Huế với tiêu chuẩn 05 sao với một tòa lâu đài trắng tuyệt đẹp cùng với 05 hạng phòng và 03 dịch vụ tiện ích, mang đến cho du khách trải nghiệm đẳng cấp nhất.
- Địa chỉ: Số 02 Lê Lợi, Vĩnh Ninh, Thành phố Huế.
- Số điện thoại: 0943 333 333
6.2. Vinpearl Hotel Huế
Là khách sạn 05 sao với tổng diện tích 4.500m2 cho hơn 213 phòng nghỉ và 04 nhà hàng và bar, bể bơi vô cực, spa, phòng Gym & Yoga, chắc chắn sẽ khiến du khách cảm thấy hài lòng.
- Địa chỉ: Số 50A Hùng Vương, Phú Nhuận, Thành phố Huế.
- Số điện thoại: 025 7777 7777
Với tất cả những thông tin mà Tico Travel đã chia sẻ thì chúc du khách sẽ có khoảng thời gian xem buổi biểu diễn Nhã nhạc Cung đình Huế tuyệt vời và trọn vẹn cảm xúc nhé.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Kinh nghiệm du lịch Nha Trang chi tiết từ A-Z mới nhất
Bỏ túi kinh nghiệm du lịch Vũng Tàu chi tiết nhất
Kinh nghiệm du lịch Sầm Sơn từ A-Z – điểm đến ”hot” nhất miền Bắc
